Η νιτροποίηση είναι μια φυσική διεργασία βιολογικής οξείδωσης της αμμωνίας (NH3) ή των αμμωνιακών μορφών (NH4+) του αζώτου σε νιτρώδες (ΝΟ2-) με την βοήθεια των βακτηρίων Nitrosomonas και στη συνέχεια σε νιτρικό(NO3-) με τα βακτήρια της οικογένειας Nitrobacter. Οι αναστολείς νιτροποίησης είναι ουσίες που καθυστερούν την παραγωγή της νιτρικής μορφής αζώτου (NO3-) στο εδαφοδιάλυμα επιδρώντας πάνω και παρεμποδίζοντας την δράση των βακτηρίων Nitrosomonas.
NH4 + (Nitrosomonas) => NO2 - (Nitrobacter ) => NO3 –
Η διάρκεια αναστολής παραγωγής της νιτρικής μορφής του αζώτου μπορεί να ανέλθει στην περίπτωση χρήσης λιπασμάτων με αναστολείς νιτροποίησης εως και 10 εβδομάδες. Κάτι τέτοιο είναι μεγάλης σημασίας διότι με αυτό τον τρόπο ελαχιστοποιούνται οι απώλειες του αζώτου έτσι ώστε το φυτό να προλαβαίνει την απορρόφηση του πριν αυτό εκπλυθεί ή απονιτροποιηθεί.
Η ουρία στο έδαφος μέσω της υδρόλυσης και της παρουσίας του ενζύμου της ουρεάσης μετατρέπεται σε αμμωνιακή μορφή (NH4+) και συγκρατείται από τα κολλοειδή του εδάφους στις περιοχές ανταλλαγής κατιόντων. Κομμάτι όμως του αζώτου της ουρίας μπορεί να υποστεί απώλειες ως αέρια αμμωνία (NH3) σύμφωνα με την εξίσωση:
(NH2)2CO + 2H2O (ουρεάση)=> 2 NH4HCO3 => 2 NH3 + H2O + CO2
Οι απώλειες αυτές του αζώτου μπορεί να είναι τεράστιες αν υπάρχουν επιπλέον οι παρακάτω συνθήκες ή συνδυασμός τους:
Οι αναστολείς ουρεάσης είναι ουσίες που χρησιμοποιούνται για να μειώσουν προσωρινά την δραστικότητα του ενζύμου της ουρεάσης και να επιβραδύνουν την ταχύτητα υδρόλυσης της ουρίας. Υπάρχουν πολλές ουσίες που μπορούν να αναστείλουν την δράση της ουρεάσης, αλλά μόνο λίγες (π.χ NBPT) είναι μη-τοξικές, αποτελεσματικές σε χαμηλές συγκεντρώσεις, χημικά σταθερές και ικανές να αναμιχθούν με ή επικαλυφθούν με λιπάσματα που περιέχουν ουρία. Στην περίπτωση χρήσης λιπασμάτων με αναστολέα ουρεάσης έχει παρατηρηθεί ότι η διάσπαση της ουρίας (λόγω της υδρολυτικής δράσης του ενζύμου της ουρεάσης) μπορεί να καθυστερήσει ως και 3 εβδομάδες. Αυτό είναι φυσικά ιδιαίτερα σημαντικό διότι προστατεύουμε την ουρία από τεράστιες απώλειες εξαέρωσης που μπορεί να φτάσουν ή να ξεπεράσουν και το 40%.